Амь

Монголоор

Үгийн гарал

Чоно [ȧmĭ]

Дуудлага

[ȧmĭ] (ами)

Үгийн утга

нэр. ¹Хүн, амьтны бие цогцсын төрөхөөс үхэх хүр­тэлх оршин тогтнох чадавхи
²Амьсгаа, амьсгал
³Эрхэм чухал, маш чухал, нэн хайртай, онц хэрэгтэй
⁴Өөрийн, хувийн

Хоршоо үг

амь амьсгаа (амь нас), амь амьдрал (ахуй амьдрал), амь бие (бие цогцос), амь гол (амьд буйг илтгэсэн гол үг), амь зүрх (амь нас), амь нас (амь бие) амь сүнс (а.сүнс сүлд; б.шилж. аливаа юмны гол чухал зүйл), амь хөрөнгө (гол хөрөнгө),

Хэвшмэл хэлц

• Амь байвал алтан аяганаас ус ууна
  
• Амь байвал бие байдаг
  

Бие байвал Бээжин байдаг

• Амь мянган лан
  

Арга түмэн лан

• Амь наана
  

Там цаана

• Амь нь бат
  

Төр нь мөнх

• Амь тавихаас өмнө
  

Арьяабалаа хар

• Амь үнэнч
  

Авгай худалч

• Амь цөлж чармайвал жаргахын тэмдэг
  

Арвилан гамнаж амьдарвал баяжихын тэмдэг

Өвөрмөц хэлц

• амь залгуулах (аргалж амь зуух),
  
• амь зогоох (ядуу, зүдүү амь зуух, мөчиг тачиг амьдрах),
  
• амь дүйх (аливаа хэрэгт амь биеийг хайрлалгүй улайран зүтгэх),
  
• амь наана, там цаана (а.санд мэнд; б.дөнгөж амьтай, бачим, бачуу),
  
• амь тариа (аливаа үйл ажиллагаа, үйлдвэрлэлийг сэргээн босгох сүүлчийн боломж),
• амь аврах (аминд орох),
  
• амь алдах (үхэж үрэгдэх),
  
• амь авах (а.амийг нь таслах; б.амийг нь аврах),
  
• амь бөхтэй (а.хялбар үхдэггүй тэсвэр­тэй амьтан; б.хялбар урагддаггүй, эд эдэлгээ сайтай, яс чанар сайтай; в.хялбар ангижрахгүй, зууранги),
  
• амь зуух (аж төрөн амьдрах),
  
• амь орох (а.амьтны хэвэл дэх үр зулзага, өндөгний доторх эс хөврөл хөдлөх; б.үхэхэд хүрч үхэтхийсэн амьтны сэр­гэх; в.шингэн юмны бүлээсч халах),
  
• амь сүйдэх (амь эрсдэх),
  
• амь тавих (а.үйл хэрэгт маш хичээл гаргаж мэрийн зүтгэх; б.эцсийн амьсгалаа хураах),
  
• амь тариа (а.зүрхний ажиллагааг сайжруулах тариа; б.шилж. зээл тусламж),
  
• амь тасрах (үхэх),
  
• амь тэвчих (а.амьтныг алахаа зогсох; б.бусдын амийг хорлуулахгүйн төлөө тэмцэлхийлэх; в.үхэхийг бодохгүй зүтгэх),
  
• амиа золиослогч (хөрөнгө мөнгө, эрх ашиг гэх зэрэг ямар нэгэн сохирхолдоо хөтлөгдөн өөрийн амиар дэнчин тавьж, аливаа хорлон сүйтгэх үйл ажиллагаанд оролцогч),
  
• алтан амь (халуун амь),
  
• халуун амь (а.бие; б.нэг гэрийн доторх хүмүүс; в.нэгэн үйл хэрэгт зүтгэж яваа нөхөд),
  
• амь чийг (а.үл ялиг чийг; б.хөрсний чийгийн төрөл, агаарын хуурай нөхцөлд хатаасан хөрс болон 105 градуст таваас зургаан цаг хатаасны дараах чийгийн хэмжээ),
• амь бүтэх (амьсгал давхцах),
  
• амь тэмцэх (а.амьсгал бүтэх, давчдах, бие өвдөх зэргээр ихэд тэвдэх; б.үйл явдалд ихэд мэгдэх, яарч сандрах),
  
• амин гол (а.амьтны нуруу сээрийн ясанд наалдаж байдаг бүдүүн сэлтэр; б.амин зүрх),
  
• амин зуулга (аж амьдрал),
  
• амин судал (а.гэмтвэл аминд хүрэх чухал судал; б.шилж. үйл явдлын чухамхүү ноцтой газар),
  
• амин судлал (амьд бодосын ухаан, шим ертөнцийн амьдралыг судлах сургаал),
  
• амиа арчлах (хувиа хамгаалах),
  
• амиа бодох (өөрийгөө бодох, хувиа хичээх),
  
• амин хувиа хичээх (зөвхөн өөрийгөө бодох),
  
• аминд орох (амийг нь аврах), аминдаа завших (хувьдаа завших),
  
• аминдаа хор хүргэх (амиа хорлох),
  
• амины үг аминдаа болох (хэрэндээ болох);
  
• аминдаа зөв (хэрнийлсэн),
  
• амин сүнс (хамгийн хайртай хүн, юм)

Монгол бичиг

femI