газар

Монголоор

Үгийн гарал

Үгийн дуудлага

[ǧaʣar]

Үндэсний бичиг

ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ

(гажар)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

газар зүй. Дэлхийн хуурай гадаргуугийн хөрс, шороо
Орших нутаг дэвсгэр
Тодорхой орон зайг эзэлсэн бусдаас онцлог хөрсний хэсэг
Дор, шалан дээр зассан ор дэр.

II нэр.

Удирдан зохион байгуулах үүрэгтэй томоохон албан байгууллага
Ажил үйлчилгээ явуулах байр

III нэр.

Ямар нэгэн юмны тусгайлан заасан нэгэн хэсэг, тодорхой хэсэг
Тухайлан оноож заасан хэсэг

IV нэр.

Уртын хэмжээ, ойролцоогоор гурван зуун жаран алд буюу таван зуун далан зургаан метр.

V.

газар морь (хашин морь).

===Ойролцоо үг=== гэлдрэв

Нийлмэл үг

газар ангах - хөрс шороо чийгээр дутаж хуурайших

газар алслал - хиймэл дагуулын тойрог замын хамгийн алсалсан цэг

газар гэр - газар ухаж хийсэн оромж

газар доорх - газрын хөрсөн дор орших

газар доорх баялаг - газрын хөрсөн дор орших байгалийн баялаг

газар дээр - газрын хөрсөн дээр

газар дээр нь шалгах - хэрэг явдлыг болсон орчинд нь шалгах

газар зүй - дэлхийн бүрхэвч, байгаль, үйлдвэрлэл, нутаг дэвсгэрийн цогцолбор бүрэлдэхүүнийг судлах ухаан

газар зүйн атлас - газрын зургийн нэгтгэсэн цомог

амьтны газар зүй - дэлхий дээр байгаа амьтны оршин буй газар нутаг, амьдралын нөхцөл шалтгааныг судлах ухаан

ургамлын газар зүй - ургамлын төрөл зүйл, түүний тархалтын зүй тогтлыг судлах ухаан

эдийн засгийн газар зүй - ямар нэг орны үйлдвэрийн байрлалт, түүний хөгжлийн зүй тогтлыг газар зүйн нөхцөл байдалтай холбож судлах ухаан

газар зүйн солбилцол - уртраг өргөргийн огтлолцсон цэг

газар зүйн шинжилгээ - газар зүйн судалгаа хийх ажил

газар зүйч - газар зүйн мэргэжилтэн

газар мандал - дэлхий ертөнцийн бүтсэн бүрхэвч, агаар мандал, шим мандал, усан мандал, чулуун мандал мөн цул

мандал цөм орно -

газар нэмүүрэх - хөрс зөөлрөн дэвтэх

газар савах - юмыг газарт цохиж гуядах

газар судлал - дэлхийн үүсэл, хөгжил, тогтцыг судлах ухаан

газар судлаач - газар судлах ажилд мэргэшсэн хүн

газар тариалан - тариа ногоо тарилах ажил

газар тариалангийн шинэтгэл - газар тариалангийн ажилд өмнө нь хэрэгжүүлж байсан бодлогыг халж шинэ бодлого хэрэгжүүлэх

газар услах - а.хөрсийг чийглэн норгох; б.тариалангийн талбайд суваг татаж ус оруулах

газар ухах - шороо малтах, нүх суваг гаргах

газар хагалах - үр тарихын тул хөрсийг сэндийлэн урвуулах

газар хагалагч - а.газар хагалахад мэргэжсэн хүн; б.газар хагалах машин техник

газар хагарах - газарт ан цав тогтох

газар хөдлөх - галт уулын ажиллагаанаас шууд шалтгаалан газрын хөрс доргин хөдлөх дэлхийн царцдасны хувирал, газар доор түлхэлт болох

газар эврэх - ус чийгтэй газар хатах

атар газар - хагалж тариа тариалаагүй онгон газар

атаршсан газар - тариа тариагүй удаж зэрлэгшсэн хөрс

тариалангийн газар - а.тариа ногоо тарихаар бэлтгэн боловсруулсан хөрс; б.тариа ногоо нэгэнт тарьсан хөрс

хагалсан газар - тариа ногоо тарихаар хөрсийг нь урвуулж боловсруулсан газар

хадлангийн газар - хадлан авах талбай

хар газар - цасгүй газар

хуурай газар - а.чийггүй газар; б.дэлхийн гадаргуугийн далай тэнгисгүй хэсэг

цэвдэг газар - хөлдүү газар

эх газар - далай тэнгисгүй хуурай газар

газрын алам - газарт гарсан их нүх

газрын баялаг - газрын дээр, доор орших байгалийн баялаг

газрын гадарга - газрын гадаад өнгөн байдал

газрын гарц - өвс ногоо ургасан байдал

газрын давирхай - газраас нэвчиж гарах давирхайлаг хар тос, гудамж зам цардахад өргөн хэрэглэнэ

газрын тос - газрын гүнээс гарах тос, түүнээс бензин шатахуун гаргаж авна

газрын хөрс - дэлхийн гадаргуугийн хамгийн дээд өнгөн хэсэг

газрын хэвлий - газрын гадаргаас цөм хүртэлх орон зай

газрын царцдас - газрын чулуун бүрхэвч

хүйс газар - байрлал, чухал чанарын хувьд нэг юмны гол төв болж байх хэсэг

газрын юм цээр. - буруу хандсан толгойгүй хатиг

газар авах - а.хэсэг газрыг өөрийн болгож өмчлөн авах; б.хүн нутаглуулах газрын зөвшөөрөл авах; в.шилж. архаг өвчин зэрэг юмны хүндрэн даамжрах; г.аянд явахад газар ахих; д.шилж. цуу үг зэрэг тархах

газар бүр - газар сайгүй

газар газар - энд тэнд, олон газар

газар өгөх - а.хэсэг газрыг тодорхой хүний эзэмшилд шилжүүлэн өгөх; б.хүн оршуулах газрын зөвшөөрөл өгөх; в.уралдах зэрэгт улмаар хурдлан өмнө явснаа гүйцэх

газар өмчлөх - газар хувьдаа эзэмших

газар сайгүй - энд тэндгүй, хааяагүй

газар түрээслэх - газрыг түр хугацаагаар тогтоосон үнэ төлбөртэй хэрэглүүлэх

газар хувьчлал - иргэдэд тодорхой хэмжээний газрыг зарж борлуулах, барьцаалах, өвлүүлэх зэрэг эрхтэйгээр өгөх үйл ажиллагаа

аглаг газар - хүн амьтнаас бөглүү алс хол байх газар

буйд газар - хүн амьтны хөл хөдөлгөөнөөс зайдуу газар

зах газар - буйд зэлүүд нутаг

нам газар - далайн төвшнөөс дээш хоёр зуун метр хэтрэлгүй өргөгдсөн газар

өдөрчийн газар - нэг өдөр явж хүрэх газар

өндөр газар - далайн төвшнөөс дээш хоёр зуун метрээс илүү өргөгдсөн газар

суурин газар - хүн амьтан суурьшин суусан хот, тосгон гацаа, сумын төв

уулархаг газар - уул нуруу ихтэй газар

халуун газар - а.юмны халуу оргисон хэсэг; б.халуун орон

харь газар - бусдын газар нутаг, гадаад орон

хоногийн газар - өдөржин шөнөжин явж хүрэх хэмжээний газар

хөл ихтэй газар - хөл хөдөлгөөнтэй газар, олон хүн үймцсэн газар

газрын манан - газраар суунагласан явган манан

газрын мухар - маш хол нутаг, бөглүү нутаг

газрын оньс - газрын судал

газрын судал - ашигт малтмалын тогтоцын үе, зурвас

газрын тагт - газрын мухар

газрын эзэн - а.газар эзэмшигч; б.хуучир. уул усыг эзэгнэгч далдын хүчин

газрын эзэн суулгах хуучир. - хүний өвчин тасрахгүй, мал тогтохгүй бол бөө залж, газрын эзэн лус савдгийг ирүүлэх арга үйлдүүлэх

хот газар - хүн ам олноор суурьшсан төв газар

унасан газар угаасан ус - төрсөн газар, эх орон

газрын өтөг амьт. - эр шар маахай

газрын барс амьт. - барстай адил боловч бие бага, бидэртэй амьтан

газрын бөөс амьт. - навч идэж амьдардаг жижиг амьтны ерөнхий нэр, ихэнхдээ туршуултай, хойд хөл урт, харайж явдаг, төрөл зүйл олон

газар улаагана урга. - ойд ургадаг, дотроо ястай улаан жимс бүхий олон наст бут

засгийн газар - гүйцэтгэх засаглалын дээд байгууллага

удирдах газар - удирдах байгууллага

хэрэг эрхлэх газар - албан хэрэг шийдэж явуулах байгууллага

ажлын газар - ажил алба явуулах байр

албан газар - албан байр

амралтын газар - амарч сувилуулах байр

хүүхэд асрах газар - хүүхэд асран хүмүүжүүлэх байр

цайны газар - цай хоолоор үйлчлэх байр

гарах газар - гадагш гарах хэсэг

орох газар - дотогш орох хэсэг

өвчтэй газар - хүн, амьтны биеийн өвчилж хөндүүр болсон хэсэг

эмзэг газар - аль эмзэг сул хэсэг

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

га|зар нэр. ~ ~ (энд тэнд), газрын, газарт, газраас

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠤ‍᠊ᠨ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠲ᠋ᠣ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠊ᠢ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠢᠶᠡᠷ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠢᠶᠡ‍᠊ᠨ
ᠭᠠ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠷ ᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

/~ын /~т /~ыг /~аас /~аар /~тай /~руу /~аа /~ууд

Орчуулга

Хоршоо үг

газар дэлхий - эх дэлхий
газар тэнгэр - хөрст газар, хөх тэнгэр
газар ус - нутаг ус
газар шороо - а.хөрст дэлхий; б.шилж. төрсөн нутаг
газар нутаг - эх нутаг
газар орон - нутаг орон

Товчилсон үг

ГГЗФ Геологи, Газар Зүйн Факультет

ГЗ Газар Зүй

ГЗБХЗТИ Газар Зохион Байгуулалт, Хайгуул, Зураг Төслийн Институт

ГЗГФ Газар Зүй, Геологийн Факультет

ГЗМС Газар Зүйн Мэдээллийн Систем

ГЗХ Газар Зүйн Хүрээлэн

ГЗЦС Газар Зүй, Цэвдэг Судлал

ГЗЦСХ Газар Зүй, Цэвдэг Судлалын Хүрээлэн

ГХ Газар Хөдлөлт

ГХГОУБ Газар Хэмжилт, Геофизикийн Олон Улсын Байгууллага

ЗГХК Засгийн Газар Хоорондын Комисс

МЗЗГХК Монгол, Зөвлөлтийн Засгийн Газар Хоорондын Комисс

МЗЗГХКМХ Монгол, Зөвлөлтийн Засгийн Газар Хоорондын Комиссын Монголын Хэсэг

МТХЕГ Материал, Техникийн Хангамжийн Ерөнхий Газар

ТХГН Тусгай Хамгаалалттай Газар Нутаг

ТХГНХ Тусгай Хамгаалалттай Газар Нутгийн Хөтөлбөр

УГТХ Ургамал, Газар Тариалангийн Хүрээлэн

УГТЭШХ Ургамал, Газар Тариалангийн Эрдэм Шинжилгээний Хүрээлэн

ХТГЗБ Хот Төлөвлөлт, Газар Зохион Байгуулалт

ХТГЗБА Хот Төлөвлөлт, Газар Зохион Байгуулалтын Алба

ШУАГЗХ Шинжлэх Ухааны Академийн Газар Зүйн Хүрээлэн

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

газар тэнгэр дайвалзах - дотор муухай оргин толгой эргэх

газар тэнгэр нийлэх/тэнгэр газар нийлэх - хүчтэй цасан болон шороон шуурга шуурч орчин тойрны юм үзэгдэхгүй болох

газар тэнгэр хоёр шиг - огт ондоо, эрс тэс ялгаатай

суусан газраасаа шороо атгах - үл ялих зүйлээс ашиг хонжоо олх сүйхээтэй

газар доогуур ортол хараах - аль байдаг муугаар хэлэх

газар дэрлүүлэх - оршуулах

газар тамгалах малгүй - ганц ч малгүй, ядуу

газарт орох - а.ажлаас халагдах; б.буурин дээр нь шинэ байшин босгох болсон тул хуучныг нь буулгах

газартай нь тэгшлэх - үндсээр нь эвдэж нураах, үнсэн товрог болгох

газрын бэтэг шиг - газартай наалдсан аятай, намхан пагдгар

газрын гаваар орох - ор сураггүй алга болох

газрын гаваас гарсан - хаа нэгтээгээс гэнэт гарч ирсэн, хаанаас ирсэн нь мэдэгдэхгүй

газрын гай - тээршээгдсэн хүн

газрын мухар - хүн, амьтан амьдардаггүй буйд бөглүү, зэлүүд газар

газрын хөрснөөс арчих - юу ч үгүй болгох

газрын хуян нухах - унаа морьтой удаан явах, гэлдрэх, сажлах

газрын цээжинд гарах - а.туулах замынхаа ихэнхийг явах; б.хүүхэд өсөөд хүний царай харахааргүй болох

загатнасан газар нь маажих - а.ончийг нь олох, хэрэгтэй газрыг нь олох; б.санаа сэтгэлд нь маш их нийцэх

газар авах - лавшрах, ахих, даамжрах~Өвчин нь нэгэнт газар авч нөгөө утсан чинээ улаан гол л аргагүй нэг цохиж байгаа нь илэрхий болжээ (С.Эрдэнэ, Өвгөн шувуу).

газар авхуулах - даамжруулах~Хэлсээр байтал ер хөдөлж өгөхгүй байсаар байгаад наад өвчнөө газар авхуулчихлаа даа.

газар алгадах - хоосон хоцрох~Хэзээд бэрхийн уурга юм байна лээ. Битгий л газар алгадаж хоосон хоцорчих доо! гэж Дамдины араас нэг залуу хоншоор хүргэхэд бусад нь тийм гэсэн шиг хатганалдаад, мориноосоо үсрэн бууж шогийг нь үзэх гэр бэлтгэцгээнэ (Батмөнх, Халтар даага).

газар алдах - хожигдох, хоосон хоцрох~Хар, та дугуйлангаас гараад газар алдана гэж бүү санаарай. Би зурхайчтай адил үхэж, төрөхийг бодож чадахгүй боловч, үхтэлээ яах ийхээ бодож чадна шүү (Санжаа, Дахин урагшилъя).

газар гарах - өвс ногоо ургаж дэлгэрэх~Зургаадугаар сарын эцэс гэхэд газар сайн гарч, айлууд аль хэдийнээ зусландаа гарсан байдаг цаг.

газар гишгэх малгүй, ган хийх нохойгүй - ядуу зүдүү амьдрах~Газар гишгэх малгүй, ган хийх нохойгүй хэвтэж яаж амьдрах вэ? (О.Цэндсүрэн, Халуун салхи).

газар доогуур ортол хараах - аль муугаар хэлэх, хараах~Итгэлт хүүгээ ирэхийг хараад орох гэж гэрт нь ойртол бэр нь нөхрөө газар доогуур ортол хараан, нүдэж байхыг сонсоод орж чадалгүй буцжээ (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).

газар дороос - гэнэт~Тэгтэл ч нуувчинд болоод өнгөлөн далдлалтанд байсан танкууд хүржигнэлдэн асаж, газар доороос гарч ирэв үү гэлтэй наран доогуур улаан тоос татлаа (С.Эрдэнэ, Хайрын нарсан төгөл).

газар дэрлүүлэх - а.алах~Энэ байлдагч бол Хадын морийг унаж зайлан гарч дээрэм орж ирсэн чимээг их цэрэгтээ хэлж өгөөд муусайн гайхлуудыг нэг нэгээр газар дэрлүүлсэн гэнэ (Өлзийбат, Өвгөн буурал). б.оршуулах

газар нүхлэх - олон газар явж юм үзэж мэдэх буюу элдэв эсийн арга заль сурах~Наад хүү чинь хаа ч газардахгүй, овжин сэргэлэн гэж жигтэйхэн. Газар нүхлээд хүнээс хэд гурван юм салгаад сурчихсан хүү билээ.

газар тамгалах малгүй - ганц ч малгүй, ядуу~Энэ жилийн их зуднаар олон л айл газар тамгалах малгүй хоцорлоо доо.

газар тэнгэр [хоёр] шиг - ялгаатай, ондоо, тэс өөр, ижилгүй~Үнэндээ тээрэм татах, хүүхэд бойжуулах гэдэг маань газар тэнгэр шиг эрс тэс юм чинь. Тэгээд тээрэм татахаа болихоор шийдлээ (Д.Мягмар, Тээрэмчин).

газар хороох - явахад зам хорогдох~Морьд нь баахан сульдаж, газар хороох нь улам бага болж явтал гадна нь өдий төдий хүн бужигнасан хоёр эрээн майхан харагдав (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).

газар чагнах - хэвтэх, унтах~Чи Хашил ээжийнхээ үгээр хучлагаа дэлгээд газраа чагнасан дээр (Батмөнх, Хайдав ба түүний хүүхэн).

газарт наалдсан - намхан~Бие бараагүй, газарт наалдсан балчир хүүхэд шиг л харагдсан. Үгүй байх нь ээ.

газарт орох - (хошин) а.ажлаас халагдах~Албан газрын аппаратын орон тоог хасан цомхотгох шийдвэр гарчээ. Бидний гуравны нэг нь лав газарт орох бололтой (Ж.Пүрэв, Хэн үлдэх вэ?). б.буурин дээр нь шинэ байшин барих болсон учир, хуучныг нь буулгах буюу, одоогийн зах зээлийн үнээр үнэлж тооцох

газартай нь тэгшлэх - үндсээр нь эвдэж нураах, үнсэн товрог болгох, үгүй хийх~Би үүнийг нь далимдуулж, энэ муусайн лам нарыг бүгдийг нь аваачиж дөнгөчихөөд, энэ муу дуган шуу юмыг нь газартай нь тэгшлээд хаячихсан (Ц.Цэдэнжав, Ерөө голын охин).

газрын ангаас гарах - хаанаас ирсэн нь үл мэдэгдэх~Хандсүрэн хүүхэн ганц бие байхдаа нэгдлийн ганц ч шүдлэн ишиг үхүүлж үзээгүй. Харин газрын ангаас гарч ирсэн энэ Шижир тэр айлд нэмэгдсэнээс хойш мал нь хорогддог болж байна (Л.Содов, Алтан бурханы төгсгөл).

газрын бэтэг шиг/адил - (хар яриа) жижиг, бага, намхан, пагдгар~Ийм газрын бэтэг шиг амьтныг хэн ч нүдээр олзолно биз дээ. ~Цэндрэн цэрэгт ирэхдээ ийм санаа зориг өвөрлөж ирсэн байтал онь газрын бэтэг адил хүний урамд түүнийг тоож харсангүй (С.Бадар, Нисгэгч).

газрын гаваар орох/газрын гавд орох - алга болох~Гэнэт гарч ирсэн шиг ээ гэнэт л газрын гаваар ороод сураг чимээ алдарлаа. ~Чи чинь газрын гаваар орсон юм шиг хаачдаг байна аа. Намсрай газрын гавд цөм үсрээд орчихсон шиг гэнэт үзэгдэхгүй болов (Ц.Цэдэнжав, Тосгоны гэрэл).

газрын гаваас гарч ирэх - хаа нэгтээгээс гэнэт гарч ирсэн, хаанаас ирсэн нь мэдэгдэхгүй~Буу зэвсэг агссан олон арван хүн газрын гаваас гараад ирсэн мэт тэдний хот айлд гэнэт буужээ (Ц.Уламбаяр, Зовлон жаргал).

газрын гай - их л тээршээгдсэн, дараа болсон хүн~Чойдон замын турш хүний урманд ганц үг сольсонгүй “Маналтогтох гэж нэг газрын гай ирснээс л намайг хөөдөж гүйцлээ” гэж бодон тун ч гонсгор байлаа (Ж.Бямба, Хүр).

газрын мухарт/тагт - маш хол~Гэвч ийм захидал авч байх нь газрын мухарт ажилд дарагдан тэвдэж яваа Санжаажавт хэчнээн сайхан санагдаж байгааг тоочиж баршгүй байлаа. (Ж.Пүрэв, Нэр хүнд). ~Түгжил ямар гэгч газраас авснаа мэдэхгүй байжээ. Их л хол явсан болохоор аль багадаа газрын тагт тэртээ зүүн зүгийн Дарьганга гэж нутаг байдаг гэж сонссон тэр газраас л өнгөрсөн байх гэж тааварлаж байлаа (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).

газрын хөрснөөс арчих - устгах, юу ч үгүй болгох~Харин үе үе гол мөрдийн ус хэдэн зуун бээрийн газар нутгийг хамран үерлэж, хот тосгон, хүн ардыг мянга мянгаар нь хаман урсгаж, тариа ногооны талбайг газрын хөрснөөс арчин оддог байжээ (Я.Ганбаатар, Хүннүгийн түүх).

газрын хуян нухах - унаа морьтой удаан явах, гэлдрэх, сажлах~Тэдний хэн хэн нь унаанд тааруу учраас ийнхүү наранд шарагдан газрын хуян нухаж яваа юм байжээ (Н.Надмид, Хүлээс алдарсан нь).

газрын хүүг ширэлзэж байхад - эрт дээр үед~Галын хүүг улайж байхад, газрын хүүг ширэлзэж байхыг балбын дархны балбаж хийсэн, өөлдийн дархны өнгөлж хийсэн хуучин цахиур буугаа ханын толгойд амраав (Б.Ринчен, Үүрийн туяа).

газрын чээжинд гарах - а.туулах замынхаа ихэнхийг явах~Овоо л зам тууллаа. Одоо газрын чээжинд гараад ирлээ л гэж бод. б.хүүхэд өсөөд хүний царай харахааргүй болох

↑ алганы төдий газрыг алаг болгож өмхийрөх

↑ гишгэсэн газраас нь гэгээн сувд бөмбөрөх

↑ загатнасан газар нь маажих

↑ морины гал таван мянган газар дэгдэх олны хөлийн газар

↑ очсон хүн буцаж ирдэггүй тэр газар

↑ суусан газраасаа шороо атгах

↑ хамраараа газар хатгах

Хэвшмэл хэлц

Билгэн цээжтэй

Газар чихтэй

Булаг булгийн усны амт ондоо

Газар газрын хүний заншил ондоо

Гадаа гарвал хөрчихнө

Газар тавибал хагарчихна

Газар газрын галуу ган ган гэж дуугарахад

Галт сутайн галуу ээж аав гэж дуугарна

Газар газрын галуу ган ган гэж дуугарахад

Манай тэндхийн галуу аав ээж гэж дуугарна

Газар газрын галуу ганганалдах нь ондоо

Газар газрын галууны гаалах нь астаа

Газар газрын дадал ондоо

Шувуу шувууны дуу ондоо

Газар газрын зан

Гүзээ гүзээний булан

Газар газрын зан нь ондоо

Галуу тахианы дуу нь ондоо

Газар газрын хэрээ ган ган гэж дуугарахад

Ганцхан модны хэрээ ёо ёо гэж дуугарна

Газар газрын хэрээ ган ган гэх нь ондоо

Манай тэндхийн хэрээ аав ээж гэж дуугарна

Газар газрын хэрээний ган ган гэх нь ондоо

Булаг булгийн усны бур бур гэх нь ондоо

Газар доорх үндсийг

Гараараа тасалж болдоггүй

Газар дуулаг

Гахай чагнаг

Газар дэлхий дээрх ганцхан нөхөр

Өргөн дэлхий дээрх үүрдийн нөхөр

Газар дэлхий мундсан биш

Гарах зам байлгүй яахав

Газар ойчсон хүн

Газраа түшиж босдог

Газар санаатай

Гахай дотортой

Газар сэндлэх гахайн хоншоор

Гагнасныг салгах ховын хоншоор

Газар сэндлэх гахайн хоншоор

Хацар сэнжилдэг золбин хоншоор

Газар үндсээр

Далай усаар

Газар хатуу

Хамар зөөлөн

Газар хотойм хурим

Гал шатаам баяр

Газар явсан хамуутай нохой

Тэнгэрт ниссэн галуунд шунав гэх шиг

Газар ургамлын булаг

Гал амьдралын булаг

Гай дагаад

Газар долоогоод явах

Гал түлээгүй утаа гарахгүй

Газар ухаагүй нүх гарахгүй

Гал үлээх

Газар гишгэхээс бусад нь худал

Ган мухраас биш

Газар мухаргүй

Ган халуун ч бол гал хэрэгтэй

Газар хар ч бол зам хэрэгтэй

Ган хийх нохойгүй

Газар гишгэх малгүй

Гахай адил таргалсан ч идэхээс уйдсан хүнгүй

Газар даахгүй баяжсан ч олохоос уйдсан хүнгүй

Гахай барихад бугуйл хэрэгтэй

Газар хагалахад анжис хэрэгтэй

Гахай барихад гох хэрэгтэй

Газар хагалахад гоотуу хэрэгтэй

Гахайн мах амттай

Газар доорх гэр дулаан

Зам сунаж

Газар холдох

Тэнгэр хол

Газар хатуу

Тэнгэр хэдий өндөр

Газар хэдий зузааныг мэдэхгүй

Үхэр хэдий цангавч

Газар ухаж чаддаггүй

Хүн мартаж

Газар эгшдэг

Хүн мэхтэй

Газар булантай

Хүн нь ч газраа олжээ

Газар нь ч хүнээ олжээ

Эе эвдрүүлдэг эхнэр

Газар эвддэг гахай

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Газар газрын заншил ондоо

Галуу тахианы дуу ондоо

Тайлбар: нутаг нутгийн заншил, хүн хүний бодол ухаан адилгүй

Хашин моринд газар хол

Харамч хүнд нөхөр хол

Тайлбар: залхуу хүнийг шоодох утга