даах

Монголоор

Үгийн дуудлага

[da:]

Үндэсний бичиг

ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ

(дагаг-а)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I үйл.

1. Юмыг өөд нь өргөж чадах
3. шилж. Алдар нэр, үнэ хүндээ хүний ёсоор авч явах
4. шилж. Тэвчих, тэсвэрлэх

II үйл.

1. Хүн, амьтан хоол хүнсээ жижиглэн хазаж, зажилж дийлэх;
2. Огтолж тасалж чадах

III үйл.

1. Батлах, хариуцах
2. Аливаа үйлээс гарах үр дагаврыг өөрөө хариуцах

IV үйл.

1. Нэвтрэх нэвчих, дааварлах
2. шилж. Царай зүс, юмны өнгө эвгүйтэх

Утга зохиолын жишээ

Юмыг хүнд гэж бүү цөхөр, өргөвөл даана. М.Цэдэндорж. Есөн хүсэл.,

Тэвэрч таныгаа даахгүй ч гэсэн, тээж явдаг шүү сэтгэлдээ. З.Гүнсэн. Зулай цагаан Алтай.,

Янгир өтлөхөөрөө эврээ даахаа больдог юм гэсэн. Б.Явуухулан. Тэхийн зогсоол;

Зовлон байтугай жаргал ч даахаа больжээ гэж бодлоо. Б.Нямаа. Арандалынхан.

Хоёр нь багадаа зодуур даалгүй талийгаач болсон билээ. С.Удвал. Та бид уулзана.,

Эрүү шүүлт даалгүй Ян Ткачийг хэлсэн бололтой. Г.Гофман. Хар генерал.

Надад чамайг даах, чамд намайг даах мэс байхгүй. Халх ардын тууль.

Харин манай анги даасан багш бол огт өөр зантай. С.Удвал. Та бид уулзана; Дааж авсан ангийнхаа хүүхдийг тараачихсан. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал.,

Лувсанчүлтэмийг батлан дааж хүлээн авсугай хэмээснийг түүгээр гүйцэтгэн шийтгэнэ үү хэмээн ирсэн. Г.Пүрвээ. Ц.Сономдагва. Д.Сүхбаатар-баримт бичгийн түүвэр.,

Энэ үеэс эхлэн Дугар мээрэн биеэ дааж цэрэг захирах болов. С.Дашдэндэв. Улаан наран;

Тэрхүү тэмдгийн жинхэнэ эзэн болоход биеэ дааж их зүйлийг сурах шаардлагатай боллоо гэж бодоод уйгагүй ажилласан даа. Г.Дүйнхэржав.

Дайн тулааныг даадаг лам биш. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа.,

Харин та нар бидний хоол ундыг даана шүү дээ гэж нөгөө гурвын нэг нь өчив. Л.Түдэв. Улаан долгион;

Даана гэж өгөхийн нэр, далайна гэж цохихын нэр. Ардын аман зохиол., Эцсээ даах л юм бол яавал яа. Г.Батаа нар. Онцгой даалгавартан.

Ар нуруу хүйт даах шиг болдог байлаа. Л.Содов. Хаврын нар.,

Чийг нэвтэрсэн хувцас хунар нэвт норж, чийг дааж барина. Н.Банзрагч. Тал нутгийн хавар;

Нүүр нь зэвтэй төмөр шиг өгөр даан хоёр өвдөг нь хугарсан дэрсний толгой шиг санжиганан чичирч байв. Д.Гарамжав. Нэгэн өглөө.

Нийлмэл үг

ачаа бараа даах - ачаа барааг өргөх, зөөх

өргөж даах - юмыг газраас хөндийрүүлэх

толгойгоо даах - а.тэргүүнээ өргөж дийлэх; б.нялх хүүхдийн толгойгоо өргөдөг болох; в.аливаа ажил үйлийг бусдын дэмжлэггүйгээр өөрөө хийж чадах, бие даах; г.тусдаа гарах, өрх тусгаарлах

алдар нэр даах - алдар нэрийнхээ хэр хэмжээг тааруулж байх

алдар хүндийг даах - алдар гавьяандаа сагсуурахгүй байх

бие даах - ямарваа үйлийг бусдын дэмгүйгээр өөрөө хийж чаддаг болох

буян даах - буян хишиг зөв эдлэх

архи даах - согтохгүй байж чадах

жаргал зовлон даах - жаргаж чадах, зовлонг тэсвэрлэх

зодуур даах - зодож цохихыг тэсвэрлэх

нойр даах - нойргүй байхыг тэвчих

өвчин даах - өвчинг тэсвэрлэх

өл даах - а.шим тэжээл сайтай хоол идсэн учраас амархан өлсөхгүй байх; б.өлсөхийг тэсвэрлэх

ус даах - усанд чанараа алдахгүй байх

тоглоом даах - наргиан шоглоомд үл бухимдах

үг даах - хатуу ширүүн үгийг сонсож чадах

эрүү шүүлт даах хуучир. - эрүүдэн шүүх хүнд ялыг давж туулах

даавуу даах - даавууг хайчилж дийлэх

мах даах - а.мах хөшиглөж, огтолж чадах; б.мах зажилж дийлэх

сайн даадаг хутга - хурц иртэй хутга

анги даах - анги хариуцан удирдах

батлан даах - бүрэн хариуцахаар ам өгч авах

биеэ даах - а.хэн нэгний шууд хамаарлаас гарах; б.биеэ хариуцан ажиллаж, амьдрах

даасан цэрэг хуучир. - Чин улсын үеийн манж, монгол морьт хуяг

хариуцан даах - бүрэн хариуцан гүйцэтгэх

хичээл даах - а.нэг хичээлийг дагнан заах; б.бусдын хичээлийг нь хариуцан явуулах

араа даах - хойчийн үр дагаврыг хариуцах

гуанзанд даах - бусдын хоолны мөнгийг хариуцан төлөх

хоол даах - хоол ундыг хариуцах

сүүлчээ даах - араа даах

эцсээ даах - хойчийн үр дагаврыг бүрэн хариуцах

жихүү даах - хүйт даах

тос даах - тос нэвчих

хир даах - хир шингэх, хир суух

хужир даах - а.хужиртай ус ширгэх; б.юмны өнгө, зүс царай хужир мэт зэвхий болох

хүйт даах - хүйтэн оргих, хүйтэн нэвтрэх

чийг даах - чийг татах

зэвхий даах - а.жавар хүйт хурж, таагүй тавгүй байх; б.өнгө зүс алдах

зэвэр даах - зэвхий даах

өгөр даах - а.хуучирч өгөрших; б.өнгө алдан зэвхийрэх

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

даа/х үйл. батлан ~ IV.(оргих) хүйт/зэвхий ~, даана, даажээ, даая, дааж; даагдах, даацгаах, даачих

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠢ᠊᠊ᠬ᠎ᠠ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠵᠣ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠪᠡᠴᠣ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠪᠡᠯ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠪᠡ‍ᠰ‍ᠣ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠮ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠯ᠎ᠠ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊ᠯ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᢉᡍᠣ᠊ᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍᠊ᠬ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊ᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠯ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠯᠳ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠎ᠠ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠬ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠪᠡᠡ᠋
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠯ᠎ᠠ
ᠲ᠋‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠨ᠎ᠠ

/~лга /~чих /~цгаа /~ж /~аад /~н /~саар /~вч /~вал /~ваас /~магц /~тал /~хлаар /~нгуут /~сан /~аа(гүй)᠎ /~даг /~х /~маар /~хуйц /~лгүй /~лтай /~я /~г /~аарай /~аасай /~аач /~в /~жээ /~лаа /~на

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

даахгүй нохой, булуу хураах - хэрэггүй эд цуглуулах~Хэрэггүй шахуу юм цуглуулах юм. Хобби энэ тэр нь юм байх өө. Даахгүй нохой булуу хураана гээд хэлчихвэл адлуулах байх даа гэж Цэрмаа инээв.

↑ ар нуруу руу нь хүйт даах

↑ араа даах

↑ биеэ даах

↑ өгөр даах

↑ өл даах

↑ сүүлчээ даах

↑ толгойгоо даах

↑ хар толгойгоо даах

↑ шороо даах

↑ хяруу даахгүй өвс, хамаглахыг даахгүй хомоол

Аман зохиолд орсон нь

Сайн хүн үг даана, сайн морь өл даана. Ардын аман зохиол.

Зүйр үг

Даахгүй нохой

Булуу хураах

Тайлбар: а.хэрэггүй эд цуглуулах; б.олон зүйлд дэмий санаа зовних