идээ

Монголоор

Үгийн дуудлага

[ide:]

Үндэсний бичиг

ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋

(идэгэ)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Малын сүү шимээр боловсруулсан идэх юм
2. Хүнсний зүйлийн эерүүлэн хүндэт­гэсэн нэр
3. Монгол айл зочин ирэхэд тавьж өгч амсуулах гол төлөв сүүгээр боловсруулан бэлтгэсэн идэх юм; амсуур
4. Үр жимсний доторх зүйл, цөм
5. Цай чанахад хийх нунтаглаж бэлдсэн хуурай цай

II нэр.

1. Гол төлөв цагаан идээгээр бэлдсэн, арьс шир шүүлэх тусгай уус­мал

III нэр.

1. Идээр, үрэвслийн үед нян­гийн нөлөөллөөр биед үүссэн шар ногоон өнгийн муухай үнэртэй шингэн

Нийлмэл үг

цагаан идээ - малын сүү саамыг боловсруулан хийсэн хүнс

таван тансаг идээ - таван тансаг хоол

идээ боловсруулах самшуу - ходоод

идээ барих - тавагтай идээ хүндэтгэн өгөх

идээ зооглох - а.идээ шүүс, таваг тахилгаас хүртэх; б.хоол идэх

идээ тавих - а.хүнийг зочлон дайлж идээ таваглан тавьж өгөх; б.цагаан идээний зүйлийг хатаахаар сав дэлгэц дээр тавих

тавгийн идээ - бурхан шүтээн, хүндэт зочинд амсуулахаар тавагласан идээний дээж

самрын идээ - самрын цөм

тошлойн идээ - тошлойн үр жимсэнд суух шим

чавганы идээ - чавганы ясны цөм

идээ суух - ургамлын зүйлд үр цөм бий болон боловсрох

идээ нь багадах - хуурай цай нь багадах

идээ орох - цай идээших

цайны идээ - унд цайнд ааг оруулах хуурай цай

идээ орох - шүүлсэн арьсны боловсрон зөөлрөх

идээ суух - ганд хийсэн арьс ширэнд шүү нэвчиж эхлэх

идээ татах - идээ түрхэх

идээ түрхэх - арьс шир зэрэгт тараг, шүү зэргийг түрхэх

идээ бээх - өмхийгөөр хэхрэх

идээ татах - яр түүхий дотор идээ бээр хурал­дах

идээ шахах - яр шархны бээрийг шахаж гаргах

шархны идээ - яр шархнаас гарах буглаа шүүс

ярны идээ - ярнаас гарах бээр

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

и|дээ нэр. тавгийн ~ (бэлдмэл цай) цайны ~ нь багадах II.(шархны шүүс) ~ бээр хорш. III.(шүү уусмал) ширэнд ~ түрхэх, идээний, идээнд, идээнээс, идээгээр

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡ᠊ᠨ ᠊ᠣ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡ᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡ᠊ᠨ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋ ᠪᠡ᠊‍᠊ᠨ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋ ᠨᠣ᠊ᠬᠥᠣ᠊᠊ᠨ

/~ий /~д /~г /~ээс /~ээр /~тэй /~рүү /~ээ /~үүд

Хоршоо үг

• идээ цагаа - сүүн бүтээгдэхүүн, цагаан идээ
• айраг идээ - идээ ундаа
• бал идээ - амтат идээ
• идээ унд - идэх уух зүйл
• цав идээ - лам нарын үдийн зоог
• идээ боов - тавгийн боов
• цай/цай идээ - тавгийн идээ, унд цай
• идээ шүүс - тавгийн идээ, унд цай, бүхэл мах тэргүүтэн зоог
• идээ бээр - яр шархнаас гарах бохир шүүс

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

идээн пид - их үгтэй хүүхэд

идээний тулам - идэхээс өөр юу ч хийж чадахгүй хүн

↑баг идээнд баригдах

↑ заяаны нүдэнд нь зүү шааж, залааны нь үзүүрт идээ буглах

↑ хатуу идээ

Хэвшмэл хэлц

Идээ арвин боловч амсан байж мэднэ

Эрдэм арвин боловч суран байж мэднэ

Идээ эзнээ таньдаггүй

Ирэг сүүлээ таньдаггүй

Идээ эзнээ таньдаггүй

Эрүү сахлаа таньдаггүй

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Идээг нь зооглоод

Эцгийг нь эргүүлэх

Тайлбар: тусыг умартаж, доромж үзэх

Идээ эзнээ таньдаггүй

Ирэг сүүлээ таньдаггүй

Тайлбар: аливаа юмны хэлбэр, агуулга зэрэг өөрчлөгдсөнөөс шалтгаалж утга учир нь өөрчлөгддөг