нугас

Монголоор

Үгийн дуудлага

[nuǧasʌ]

Үндэсний бичиг

ᠨᠣ᠊ᡍᠣ‍ᠰ
ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ /~ы/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ᠊᠊ᠨ ᠊ᠣ, /~д/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ᠊᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ, /~ыг/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ, /~аас/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ᠊᠊ᠨ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ, /~аар/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ ᠪᠡ᠊ᠷ, /~тай/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ, /~руу/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ, /~аа/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ ᠪᠡ᠊‍᠊ᠨ, /~ууд/ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᠣ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

(нугусу)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I амьт.

1. Өргөн хошуутай, богино бөгөөд сарвагар сарвуу бүхий хөлтэй, усны шувуу

II нэр.биезүй.

1. Хүн болон сээр нуруутан амьтны нурууны нүхэн дотор байх төв мэдрэлийн системтэй холбоотой нялцгай зүйл

III нэр.

1. Дундаа эргэх голтой хоёр хавтгай төмрийг хавсруулж хийсэн хаалга цонх, хавхаг зэргийг жаазтай нь холбож нээх хаахад ашиглах хэрэгсэл
2. Хоёр банзны хооронд нийлүүлэн зуулгаж тээг болгох бяцхан мод;

Нийлмэл үг

боржин нугас амьт. - ногоон алаг нугастай адил нэгэн зүйл гэрийн тэжээмэл шувуу, тэрмэн нугас

бохио нугас амьт. - боржин нугаснаас томхон, хошуу сунамхай, мах нялуун, загасаар хооллодог нэгэн зүйл шувуу

бяд нугас амьт. - хошуу шуумгай, бие бяцхан загасаар хооллодог шувуу, мах нь нялуун учир хүнсэнд хэрэглэдэггүй

лам нугас амьт. - ангир

хувин нугас амьт. - жигүүртээ цагаан бидэр бүхий нэг зүйл нугас

нугасан хошуут амьт. - бие тарган, хүрэн өнгөтэй, сүүл охор бөгөөд өргөн, ам нь нугасны хошуутай адил нэгэн зүйл дэлэнт амьтан

нугасан таваг урга. - ой шугуйн хөвөө, хээр тал, сүүдэрлэг чийгтэй газар, гуу жалганд ургадаг, хөх цэцэгтэй нэг наст өвс; цэцэг нь эмд орно

нугасан цоохор урга. - олон наст өвс, нийлмэл навчтай, жижиг навч нь гурав, өргөн өндгөлжин хэлбэртэй, бүхэл өвс нь эмийн найрлагад ордог

нугас мэдрэл - нугас­наас шууд гарсан мэдрэлийн судас

нугасыг нь таслах - хүн, амьтны нурууны үеийн нүхэн дотор байх төв мэдрэлийн системийг тасалж үхэлд хүргэх

нугас­ны ус - нугас орших сувагт байх шингэн зүйл

хаалганы нугас - хаалга тогтоох зориу­лалт бүхий эргэх голтой хавтгай төмөр

нугас хийх - хаалга, цонхыг их биетэй нь барих тогтоох

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

ну|гас I.амьт.. ~ны ус авах III.(холбох хэрэгсэл) хаалганы ~, нугасны, ну­гасанд, нугаснаас, о.тоо нугаснууд

Хоршоо үг

• галуу нугас - усны шувууд
• нуруу нугас - хүн, амьтны ар голын дагуу байрлан дотор нүхэнд нь мэдрэлийн системийн бодос орших хэсэг хэсэг олон яс

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

нугас дуурайж, элээ усанд унах - өөрийн чадвараа мэдэхгүй бусдыг дууриан онгирч бүтэлгүйтэх

нугасгүй дуртай - тун их дуртай

нугасыг нь олохгүй, нурууг нь олох - ажил хэргийн голыг олохгүй ч ойролцоогоор төсөөлөх

нугасыг нь олохгүй, нурууг нь олох - ажил хэргийн голыг олохгүй ч ойролцоогоор төсөөлөн хийх~Чиний ажилд туслах гэсэн юм. Найз нь нугасыг нь олохгүй ч, нурууг нь олоод баримжаа юм хийгээд байна байх аа.

↑ нуруунд нь нугас ургах

Хэвшмэл хэлц

Нохой мэт яс булаацалдаж

Нугас мэт замаг булаацалдах

Нугас хахахад

Нуурт тусах гэх шиг

Нугас замгаа идэхээс биш

Нулимс нь нулимсаа иддэггүй

Нугас идвэл

Нусгай болдог

Нугас шувуу ирэхэд нуурын ус гэсдэг

Хараацай шувуу ирэхэд хангайн цас хайлдаг

Нуруу муутай хүн

Нугас муутай хаалга

Нуруу муутай хүн шарвадаг

Нугас муутай хаалга савдаг

Нуур амгалан бол

Нугас амгалан

Нуур далай шиг идээтэй

Нугас галуу шиг үртэй

Нуур шиг шөл

Нугас шиг мах

Нууран дунд

Нугас сайн

Хавтас нугасандаа түшиг

Нугас нь хавтсандаа түшиг

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Нуур далай шиг идээтэй

Нугас галуу шиг үртэй

Тайлбар: өнөр өтгөн, хангалуун амьдрах

Нугас шувуу ирэхэд нуурын ус гэсдэг

Харцгай шувуу ирэхэд хангайн цас хайлдаг

Тайлбар: усны шувууд ирэхээр урин дулаан цаг, хавар болдог

Нугас муутай хаалга савдаг

Нуруу муутай хүн шарвадаг

Тайлбар: итгэл найдваргүй байдалтай