пробаци /тэнсэн харгалзах/ ба батлан даалт

Хадмал үг

[англ.probation and parole ]

Тайлбар

хууль.

Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд нийгмийн хяналт тавих гол үүрэг Хууль шүүхийн системд оногддог. Эрүүгийн хууль зөрчсөн этгээдэд сануулга өгөхөөс эхлээд үйлдсэн зөрчилд тааруулан цаазаар авах хүртэл хариуцлага хүлээлгэдэг. Ихэнх зөрчил гаргагчдыг хорьдоггүй боловч баривчлагдсан этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй тохиолдолд эсвэл гэм буруутай гэдэг нь тогтоогдож шүүхийн шийдвэр биелүүлэх байгууллагын хяналтан дор тэнсэн харгалзах, батлан даалтаар гаргахаар түр хугацаанд хорих тохиолдол гардаг. 19-р зуунаас эхлэн батлан даах, тэнсэн харгалзах ялыг шүүхийн системд хэрэглэж ирсэн боловч хоорондын ялгаа нь бүрхэг хэвээр байсан. Энэ хоёр ялын төрөл нь хоёул шүүхээр гэм буруутай нь тогтоогдсоны дараа хэрэгжиж эхлэх ба хорихоос өөр төрлийн ялын төрөлд хамааран нийгмийн өмнө хариуцлага хүлээсэн хорих байгууллагын этгээдийн хяналтан дор хэрэгжинэ. Энэ хоёр ялын хэрэгжилтэд хяналт тавих этгээд нь нэг хүн байх ч тохиолдолд бий. Дээрх хоёр ял эдэлж буй этгээд тавьсан нөхцөл зөрчсөн тохиолдолд ялыг өөрчилж хорих ялд шилжүүлэх нөхцөлтэй хэрэгждэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг хяналтад байлгах хамгийн зардал багатай төрөлд тооцогддог.Тэнсэн харгалзах, батлан даалтын ялгаа: Тэнсэн харгалзах ялыг оногдуулахад тухайн гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг хорих байгууллагад шилжүүлэлгүйгээр шууд нийгмийн байгууллын хяналтанд өгдөг. Харин батлан даалт нь тухайн гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдсон этгээд тодорхой хугацаанд хорих ял эдэлсний дараа тодорхой нөхцөлтэйгөөр нийгмийн байгууллын хяналтад шилжүүлэхийг хэлнэ. Энэ хоёр ял эдлэх хугацаанд шинээр гэмт хэрэг үйлдэх, техник хэрэгслийг гэмтээх эвдэх зэрэг үйлдэл гаргасан тохиолдолд хяналтыг чангатгах буюу хорих ялаар солих нөхцөлтэй байдаг. Батлан даалтыг ерөнхий утгаар нь гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд тодорхой нөхцөл тавьж нийгэмд оруулах, харин тэнсэн харгалзах ялыг тодорхой хугацаанд хорих байгууламжид ял эдэлсэн этгээдийг нийгэмд оруулахыг хэлнэ.