сайхан

Монголоор

Үгийн дуудлага

[saixan]

Үндэсний бичиг

ᠰ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ

(сайихан)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

тэм.

1. Хүн, амьтан, юмс үзэгдлийн үзэмж төгөлдөр
2. Зохистой, тааламжтай
3. Цагаан цайлган, шударга
4. Эелдэг, дотно
5. Амгалан тайван; сайхан цаг (амар тайван, үймээн шуугиангүй цаг).

сайрхах

Нийлмэл үг

сайхан бүсгүй - бие галбир тэгш, царай зүс өнгөлөг, зан ааль төлөв бүсгүй

сайхан үс - гэмтэж бэртээгүй, эрүүл үс

үзэмжит сайхан - үзэмж төгөлдөр

гоё сайхан - нүдэнд харагдах гадаад үзэмж төгс

гоо сайхан - өнгө зүс үзэсгэлэнтэй

тэнгэрийн сайхан - тэнгэр цэлмэг, салхи шуургагүй байдал

цагийн сайхан - ган, зудгүй, тавтай үе

сайхан өдөр - а.цаг агаарын байдал тааламжтай, дулаан өдөр; б.тэмдэглэлт, баярт үйл явдал тохиолдсон өдөр

айхан хоол - амттай хоол

сайхан хавар - хавсарга, салхи багатай хаврын улирал

сайхан зүүд - сэтгэлд аятай бодол төрүүлсэн зүүд

сайхан дуулах - эвлэг, аятайхан дуулах

сайхан мишээх - бусдын сэтгэлд нийцэхүйцээр тааламжтай инээх

сайхан зурах - гоё зурах

сайхан санагдах - сэтгэлд нийцэх

анхилам сайхан - сэтгэлд тааламжтай зүйл

сайхан хэвт цэцэг урга. - иш навч нь замар цэцэгтэй адил бөгөөд гагцхүү цэцгийн өнгө шар, хүйс том нэг зүйл өвс, гялтганам үзэсгэлэнтэй

сайхан санаа - а.хэн нэгэнд хор хүргэхээргүй бодол санаа; б.шилж. Оновчтой, шинэ санаа

сайхан сэтгэл - цагаан цайлган, тусархаг сэтгэл

сайхан зантай - ялдам зөөлөн зантай

сайхан мэдээрэй яриа. - хэр хэмжээгээрээ мэдэж аашлаарай гэсэн санаа

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

сай|хан тэм.. сайн ~ хорш.

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠰ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍ᡍᠣ
ᠰ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ

/~дуу /~дуухан

Хоршоо үг

• сайхан муухай - юмны өнгө үзэмж сайтай болоод өнгө зүс муутай, үзэмжгүй байдал

Хэлц үг

Хэвшмэл хэлц

Нохой гахай хоёрт

Сайхан үнэр хэрэггүй

Саглагар мод ургаагүй бол

Шаазгай суухаар ирэхгүй

Сайхан хүүхэн төрөөгүй бол

Самбай тавихаар ирэхгүй

Саглагар мод уулын чимэг

Сайхан хүүхэн гэрийн чимэг

Сайн айл тун эрхэм

Сайхан сэтгэл нэн эрхэм

Сайн буян олъё гэвэл сайныг үргэлж тэтгэ

Сайхан цэцэн болъё гэвэл мэргэнийг дагаж яв

Сайн гэдэг нь биендээ

Сайхан гэдэг нь зүсэндээ

Сайн лам сахилаа хайрлана

Сайхан эм биеэ хайрлана

Сайн морь эмээлд биш

Сайхан царай дээлд биш

Сайн морь эмээлд үгүй

Сайхан зүс дээлд үгүй

Сайн морь эмээлд үгүй

Сайхан зүс засалд үгүй

Сайн морь эмээлийн биш

Сайхан зүс заслын биш

Сайн муу хоёрын муу нь дийлдэг

Сайхан муухай хоёрын муухай нь дийлдэг

Сайн мууг айхдаа мэддэг

Сайхан муухайг харахдаа мэддэг

Сайн сэтгэл хүний чимэг

Сайхан авхай ертөнцийн чимэг

Сайн үг ч бол шивэгчинд байдаг

Сайхан үнэр ч бол хулганад байдаг

Сайн үйл бүтээгч нь эрдэмтэд

Сайхан санаа үүсгэгч нь мэргэд

Сайн мөр удирдагч нь багш

Сайхан хэрэг хийгч нь нөхөр

Сайн мууг ялгагч нь хүн

Сайхан зориг гаргагч нь баатар

Сайн үйлд саад байдаггүй

Сайхан тэнгэрт үүл байдаггүй

Сайн хүн мөрөө хардаг

Сайхан тогос сүүлээ хардаг

Сайн хүн нэрээ хайрлана

Сайхан тогос өдөө хайрлана

Сайн хүн санаагаар явах

Сайхан хүн царайгаар явах

Сайн хүний нүүрийг муу хүн барах

Сайхан зургийн нүүрийг ялаа батгана барах

Сайн хүний нүүрийг муу хүн барна

Сайхан гэрийн нурууг тагтаа шувуу барна

Сайн хүний нэрийг муу хүн барна

Сайхан сүмийн нүүрийг муу ууль барна

Сайн хүний нэрийг муу хүн гутаадаг

Сайхан сүмийн оройг шаазгай шувуу бузарладаг

Сайн хүнийг муу хүн хөөднө

Сайхан тооныг муу утаа хөөднө

Сайн эмээл агтын чимэг

Сайхан бүсгүй гэрийн чимэг

Сайн эр үгүйрэвч

Муу замаар явахгүй

Сайн морь муудавч

Сайхан эрдмээ орхихгүй

Сайн эхнэрийн хүчинд салан эр ханхалзана

Сайхан морины сүрд муухай эмээл данхалзана

Сайн явах санааных

Сайхан явах жолооных

Сайн явах санааных

Сайхан явах болгоомжийнх

Сайн явъя гэвэл чармайлтаа хичээ

Сайхан явъя гэвэл чанараа хичээ

Сайн явъя гэвэл явдлаа хичээ

Сайхан явъя гэвэл царайгаа базаа

Сайныг мэдэхгүй хүнд

Сайхан сэтгэл хэрэггүй

Сайхан ааль нэн эрдэм

Төв сэтгэл бүүр эрдэм

Сайхан ааштай ирвэл

Сар сар салхитай

Сайхан алхах гээд

Доголон алхах

Сайхан амттай цайг уугаад барахгүй

Санаанд нийцсэн үгийг хэлэлцээд барахгүй

Сайхан байшингийн нүүрийг шаазгай шувуу барна

Сайхан гэвэл эв

Саруул гэвэл ухаан

Сайн гэвэл чанар

Саар гэвэл залхуу

Сайхан дуу наадам дээр

Цэцэн үг чуулган дээр

Сайхан дээл өмссөн хүн

Сурсан эрдэмгүй бол хөрөг

Сайхан хүн толиороо таниулах

Муухай хүн золоороо таниулах

Сайхан зам хол хүргэхгүй

Сайрын ус нуурт хүрэхгүй

Сайхан зантны нөхөр нь олон

Самуун явдалтны гэмшил нь олон

Сайхан морь эрийн чимэг

Сайн морь эзэндээ нөхөр

Сайхан төрсөнд орвол

Ажилтай төрсөн нь дээр

Сайхан нөхөр таарвал сар адил

Муу нөхөр таарвал могой адил

Сайхан нэрийг хүсэвч олдоход бэрх

Муухай нэрийг хусавч арилахад бэрх

Сайхан өнгө нүдийг баясгавч шимийг хусна

Амтат архи аманд амттай ч амийг хорлоно

Сайхан өнгө хиртэх нь түргэн

Сайхан амьдрал сарних нь түргэн

Сайхан санаа амгалан

Муу санаа зовлон

Сайхан санасныг муухайгаар бодож

Сахил авсныг нохойн баасаар утна

Сайхан сэтгэлийн хариуд

Сайхан хурим хуримлана

Сайхан таарвал

Сахалтай хоохой ч яамай

Сайхан төрсөн хүн ёрог өмсөвч сайхан

Муухай төрсөн хүн торго өмсөвч муухай

Сайхан үгээр шинжилж

Уран үгээр хутгалах

Сайхан уулыг цас дардаг

Сайхан биеийг нас дардаг

Сайхан хүн сонгины гол

Сугалаад авбал ногоон гол

Сайхан хүнд нөхөр олон

Сайхан моринд эзэн олон

Сайхан хүүхэн гэрийн чимэг

Саглагар мод уулын чимэг

Сайхан хүүхэн жаргалын чимэг

Ухаантай эх гэрийн чимэг

Сайхан хүүхэн нүдний гох

Сайхан будаа шүдний гох

Сайхан хүүхэн санваарын дайсан

Самуун ноён төрийн дайсан

Сайхан хүүхэнд хүргэн олон

Сайхан зантад нөхөр олон

Сайхан цаг өнгөрөх хурдан

Сайхан хурим тарах түргэн

Сайхан царайг төөнөвөл нэгэн насанд балрахгүй

Сайхан явдлыг алдвал муу нэр арилахгүй

Сайхан цэцэн болъё гэвэл

Мэргэдийг дагаж яв

Сайхан эхнэр гэрийн чимэг

Саглагар зандан мод уулын чимэг

Сайхан янаг байвч

Санаа сэтгэлийг нь мэдээрэй

Сайхан янаг боловч санааг нь мэдэхгүй бол бүү зөвш

Саруул тал боловч шаврыг нь мэдэхгүй бол бүү давхи

Сайхныг дуурайх гээд шившгээ үзүүлнэ

Сайхан алхах гээд доголонгоо мэдэгдэнэ

Салхи бороо хоёр

Сайхан дээлийн дайсан

Архи хүүхэн хоёр

Сайн эрийн дайсан

Сарны туяа жигшигдэхгүй

Сайхан сэтгэл гээгдэхгүй

Саруул тал байвч шаврыг нь мэд

Сайхан янаг байвч санааг нь тань

Саруул тэнгэр дулаанаараа

Сайхан хүн зангаараа

Худал үг хэлээгүй

Хуурмаг явдал гаргаагүй

Сайн санаатай

Сайхан сэтгэлтэй хүн

Цаст цагаан ууланд

Сарны гэрэл тусвал улам цайна

Саруул ухаантай хүн

Сайхан үг сонсвол улам сэнхэрнэ

Шарсан мах шар дарна

Сайхан хүн дур дарна

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Сайхан уулыг цас дардаг

Сайхан биеийг нас дардаг

Тайлбар: өвгөрч өтлөх бол байгалийн жам ёс

Сайхан гэхлээр сахлаа таван өнгөөр будах

Тайлбар: магтаал даахгүй хөөрч тэнэглэх

Сайхан дээл өмссөн хүн сурсан эрдэмгүй бол хөрөг

Тайлбар: үзэмж төгөлдөр хэдий ч эрдэм мэдлэггүй бол зурагтай адил

Сайхан царай төөнөвөл нэг насаар балрахгүй

Сайн бүтээл гаргавал муу нэр улирахгүй

Тайлбар: сайн үйл хийвэл муу нэр мартагдана

Сайхан өнгө хиртэх нь түргэн

Сайхан амьдрал сарних нь түргэн

Тайлбар: сайн сайхан явдлын өнгөрөх нь хурдан

Сайхан гэвэл эв

Саруул гэ-вэл ухаан

Сайн гэвэл чанар

Саар гэвэл залхуу

Тайлбар: а.залхуурах муу; б.эв, ухаан эрхэм; в.чанар чансаа чухал

Сайхан өнгө нүдийг баясгавч шимийг хусна

Амтат архи аманд амттай ч амийг хорлоно

Тайлбар: өнгө, дарсанд шунаж болохгүй

Сайхан цаг өнгөрөх хурдан

Сайхан хурим тархах түргэн

Тайлбар: баяр хөөртэй үед цаг хугацаа өнгөрөх нь хурдан, уйтгар зовлонтой үед удаан санагддаг