ханцуй

Монголоор

Үгийн дуудлага

[xanʦu:, xanʦui]

Үндэсний бичиг

ᠬᠠ‍ᠠ‍ᠴᠣ᠊᠊ᠢ

(ханчуи)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Гадуур, дотуур хувцасны мөрөөс бугуй хүртэлх хэсэг

II.

1. ханцуй өөш (загас барьдаг нэгэн зүйл тор).

Нийлмэл үг

ханцуй залгах - хувцас оёх үед их биед ханцуйг нь залгаж оёх

ханцуй дугтуйлах - а.хоёр гараа зөрүүлж ханцуйдаа шургуулах; б.шилж. ажил хийхгүй зүгээр суух

ханцуй сажлах - гар хаялах

ханцуй сугалдаргалах - дээлийн өрөөсөн ханцуйнаас гараа сугалж гаргах

ханцуй шамлах - а.ханцуйгаа дотогш эргүүлэх; б.шилж. ямар нэгэн үйлд шамдан орох; в.шилж. ихэд уурлан зодохыг завдалхийлэх

ханцуйн эрүү - авгай дээлийн ханцуйд өөр өнгийн бөсөөр хийсэн чимэг

ханцуйн бугуйвч - авгай дээлийн ханцуйн үзүүрт залгасан хэсэг

ханцуйгаараа жийрэглэх - ханцуйгаараа жийрэг хийх

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

хан|цуй нэр. ~ шамлах (а.дотогш эргүүлэх, ханцуйн, ханцуйд, хан­цуйгаас

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

ханцуй дотроо залбирах - сэтгэл дотроо ихэд хүсэмжлэн наминчлах

ханцуй дээрээ шээлгэх үртэй - төрүүлсэн үр хүүхэдтэй, хожим асарч сувилах хүнтэй

ханцуйндаа инээх - сэм тавлах, шоолох

ханцуйндаа хутгаа нуух - далд санаа

ханцуй дотроо залбирах - хүсэх, шүтэх, далд нууцаар хүсэх~Тиймдээ ч тэд чононд хонио хадгалуулахын үлгэр битгий л болчихоосой гэж ханцуй дотроо залбирах нь холгүй байна.

ханцуй дугтуйлах - ажил хийхгүй зүгээр суух~Ханцуй дугтуйлан хов жив хөөцөлдөх нь эмэгтэй хүний гэм биш зан юм уу даа.

ханцуй дээрээ шээлгэх үртэй - төрүүлсэн үр хүүхэдтэй, хожим асарч сувилах хүнтэй~Ханцуй дээрээ шээлгэх үр заяасанд тэрээр их жаргалтай болсон гэдэг.

ханцуй шамлах - ямар нэгэн үйлд шамдан орох~Тэсвэрлэж болохоор юман дээр өрсөн дуугарахын оронд өөрийгөө шинжихийг урьдал болгодог нэг зан багаас олж авснаа энэ газар гаргаж эрдэмд шамдан суралцахаар ханцуй шамлан оржээ (Л.Түдэв, Алтан гадас чигийг заана). ~“Миний охин даарсан уу? Явж наад хувцсаа соль” гээд ханцуй шамлан Халиунтай хамт хоол хийлцэж эхлэхэд, Маргад ширээн дээр байсан хайрцагтай тамхинаас сэмээрхэн сугалан авахыг Халиун санамсаргүй харчихав (Э.Үржинханд, Хөдөөний охин).

↑ зүрх нь ханцуй дотроо, зүүд нь хэлэн дээрээ

Хэвшмэл хэлц

Гар томтны төө их

Ханцуй томтны нударга их

Хамар ихтийн нус их

Ханцуй ихтийн нударга их

Ханцуй дагаж нударга

Хал дагаж хүн

Ханцуй дотроо залбирч

Ганц биендээ бодох

Ханцуй дээр шээх хүүхэдгүй бол

Хүүр дээр шороо нэмэх хүнгүй

Ханцуй цуурхай дээлтэй байж

Хар тогооны цай голох

Харанхуйд эсгэсэн ч хазгай үгүй

Ханцуй дотроо оёсон ч гэмтээдэггүй

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Ханцуй ихтийн нударга их

Хамар томтын нус их

Тайлбар: а.сав нь том бол доторх нь арвин; б.зохимжгүй, зүйл

Зүрх нь ханцуй дотроо

Зүүд нь хэлэн дээрээ

Тайлбар: аймхай хулчгар боловч ярих нь их

Цэцэн үг

Толгой хэмхрэвч малгай дотроо

Тохой хэмхрэвч ханцуй дотроо

Тайлбар: аливаа муу зүйлээ хэт дэвэргэлгүй өөр хоорондоо ярилцан засах