хуулийн хариуцлага хүлээх айдас

Хадмал үг

[англ. fear of litigation]

Тайлбар

Хуулийн хариуцлага хүлээх айдас нь зөвхөн эмч нараар хязгаарлагддаггүй. Учир нь сүүлийн үед цагдаагийн үйл ажиллагаа болон бусад ажил мэргэжилтэй холбоотой хуулийн зарга мэдүүлэг гаргах явдал нилээд нэмэгдэх болсон. Хууль сахиулах алба хаагчид дунд хуулийн хариуцлага хүлээх айдас хэр байдгийг судлах үүднээс судлаач Скогин болон Бродски нар бүс нутгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг академийн 101 суралцагчдаас судалгаа авч, тэдгээрээс ямар нэгэн хэрэгт буруутгагдах айдас хэр байдгийг тодруулж, улмаар тийм хэрэг явдалд хутгагдахгүйн тулд ямар арга хэмжээ авч, яг ямар нөхцөлд хэрэг явдал хэрээс хэтэрдэг болохыг тодорхойлохыг хүссэн. Тэд эдгээр асуудлыг нийт 5 хэсэгтэй анкетын судалгаагаар авч үзсэн бөгөөд тус судалгааг өөрсдөө боловсруулсан юм.

Судалгааны үр дүнгээс харахад, алба хаагчид ажил хэрэгтэй холбоотой хэрэг явдлаас бага зэрэг айдаг болох нь тогтоогдсон. Нийт судалгаанд оролцогчдын 69 хувь нь ямар нэгэн хэрэг явдалд хутгагдахгүйн тулд тодорхой арга хэмжээ авдаг гэж мэдэгдсэн. Тэд өөр нэг алба хаагч хэрэгт холбогдсон тохиолдолд хэвийн хариу үйлдэл үзүүлэхээс авахуулаад нилээд гашуудсан хариу үйлдэл үзүүлж байсан. Мөн дийлэнх алба хаагчид өөрсдийн мэдэрч буй айдсыг хэт туйлширсан аль эсхүл бодит үндэслэлгүй гэж үзээгүй. Тэдний ердөө 9 хувь л өөрсдийнхөө айдсыг хэт туйлширсан аль эсхүл бодит үндэслэлгүй гэж үзсэн. Гэхдээ, судлаачдын зүгээс тэд энэ үзүүлэлтийг илүү өндөр байж магадгүй гэж үзэж байгаа. Учир нь тэд алба хаагчдаас нээлттэй асуулт асуухад янз бүрийн хариулт өгсөн байна. Алба хаагчдын зүгээс чухам ямар хэрэг үйлдсэн тохиолдолд тэдэнд хуулийн хариуцлага хүлээх бол гэж асуухад тэд: галт зэвсгээр буудах, автомашины осол гаргах, учир шалтгаанүй баривчилгаа хийх болон хэт их хүч ашиглах гэж хариулжээ. Мөн алба хаагчид ажил үүргээ гүйцэтгэж байх явцад тэдгээрт ард иргэдийн зүгээс хуулийн хариуцлага хүлээлгэх гомдол гаргах нь гарцаагүй үзэгдэл бөгөөд ажлынхан нэг хэсэг гэж үзсэн. Тиймээс, энэ ойлголттой холбоотой тэдний үзэл бодол бодитой бөгөөд бодолтой байгаа юм.