эвэр

Монголоор

Үгийн дуудлага

[ewer]

Үндэсний бичиг

ᠡᠪᠡ᠊ᠷ

(эбэр)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Амьтны толгойн яснаас ургаж гарсан дотроо тугалмай яслаг зүйл
3. Эврээр хийсэн эдлэл хэрэглэл
4. Хорхой шавжийн толгойд ургасан эвэр шиг хатуулаг зүйл;

II нэр.

1. Хүний гар хөлд гаднын нөлөөнөөс үүссэн хатуу сайр

III нэр.хуучир.

1. Сэтгэл санааны өвчин.

Нийлмэл үг

эвэр ургах - ан амьтны өсч бойжих үед толгойн оройны хоёр талд тугалмай товойн гарах

эвэр унах - буга, гур, хандгай зэрэг амьтны ясан эвэр нь цусан эвэртээ түлхэгдэн унах

даргай эвэр - хоёр тийшээ далбийж ургасан том саргар эвэр

цусан эвэр - бугынхан овгийн амьтны хуучин эвэр нь унаад дахин шинээр ургаж эхэлж буй үеийн эвэр; эмд хэрэглэнэ

эвэр сам - юм шүүрдэх зориулалтаар амьтны эврээр хийсэн олон шүд бүхий сам

эвэр хүрээтэй шил - эврээр хийсэн хүрээ бүхий шил

эвэр дэгээ - ооно, гурын гавалтай эврээр хийсэн юм өлгөх хэрэгсэл

хүүхдийн эвэр - монголчууд хүүхдээ нэг нас хүрэхэд нь сэвлэгийг нь аваад, толгойны оройны хоёр талд үлдээсэн урт үс

хөлний эвэр - бачуу гутал хөлийн хурууг дарснаас үүссэн хатуу сайр

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

э|вэр нэр. эврийн, эвэрт, эврээр, о.тоо эврүүд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠤ‍᠊ᠨ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠲ᠋ᠣ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠊ᠢ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠢᠶᠡᠷ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠢᠶᠡ‍᠊ᠨ
ᠡᠪᠡ᠊ᠷ ᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

/~ийн /~т /~ийг /~ээс /~ээр /~тэй /~ рүү /~ээ /~үүд

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

оонын хоёр эвэр шиг - хоёулахнаа

шуудайнд хийсэн үхрийн эвэр шиг - эв нэгдэлгүй

эвэр хошуутай - ховч, элдэв мууг яримтгай

эврээ цохиулсан ишиг мэт/шиг - сүр мохож сүлд мөхсөн эр муутай олдруугүй хүн~Боорчи бас хойш хандан үзээд их дуугаар өгүүлрүүн

эвэр хошуулах - элдэв муу бэлгэгүй юм ярих~Өвгөн номоо хаагаад “Энэ чинь юу хэлж байгаа дамшиг вэ, эвэр хошуулаад” гэж бодох мэт нүдний цагаанаар харснаа Аа-ан гэж цочирхон дуугарлаа (Д.Урианхай, Халуун зуны сүүдэр).

эвэр хошуутай - ховч~Эвдрэн яйралдагч орчлонгоос уйдвал, эвэр хошуутай нөхдөөс сэрвэл сайн (Д.Равжаа, Дашцэмбэлд зориулсан шүлэг).

эвэргүй үхэр - мулгуй мугуйд, дөжир хүн~Энэ эвэргүй үхрийн галзуурч байгааг харав уу гэж их л зэвүүцэж энэ хэдэн балмад лам нар хүнийг даанч дэндүү дарлаж байна... аль, би тэр мууд нэг адис буулгаж, хөөрхий өвгөд эмэгтэйчүүдэд эрэлхэн баатарлаж байгаагийн шанг өгье (Б.Ринчен, Үүрийн туяа).

эвэрт туулай үст мэлхийн зүрх - худал үг, хоосон зүйл, байж болшгүй юмыг зүйрлэдэг хэллэг~Үүний доторх үнэн худлыг хэлбээс эвэрт туулай үст мэлхийн зүрх (Инжаннаши, Улаанаа уйлах танхим).

эвэртэй туулай үзсэн мэт - ихэд алмайран гайхах, цочин гайхах, эгдүүцэх~Дамбий өвгөн Занданг үзээд эвэртэй туулай үзсэн мэт хачирхаж “Чи хаанаас газрын мухраас гараад ирэв ээ?” гэж байн байн үглэж байв (С.Бадраа, Нисэгч). ~Өөрийн ганц охиндоо бол нүдээ ухаад өгсөн ч буцахааргүй боловч өрөөлийн хүүхдэд эвэртэй туулай үзсэн мэт ханддаг нь жаахан таагүй (Э.Үржинханд, Хөдөөний охин).

↑ оонын хоёр эвэр шиг

↑ шуудайнд хийсэн үхрийн эвэр шиг

эвэртэн сүүлтэн/эвэртэн тууртан - (хуучир.) эрхтэй дархтай хүмүүс~Эвэртэн сүүлтний өмнө нүүр талтай байхыг хүсэгч заримууд нь Юмнэрэнгийн нэрийг манж амбанд заах юмсан гэж дотроо бодовч их Хутагт, түүний Эрдэнэ ноён шанзавын сэтгэлийг эзэлсэн сайхан хүүхний нэр нэрлэж, арслан барсын зам хөндөлдсөн туулайн үлгэрээр болуузай гэж ам нээхээс эмээдэг байлаа (Б.Ринчен, Үүрийн туяа). ~Сангийн аж ахуйдаа голоосоо хайртайгийн хувьд юун дарга, зоо техникч, тэр л олон эвэртэн тууртангийн алинаас нь ч дутахгүй л байх даа (Ж.Пүрэв, Нэр хүнд).

Хэвшмэл хэлц

Мухар ухна

Эвэр гуйж чихээ авхуулах гэх шиг

Сүүл нь ургаад газар хүрэвч

Эвэр нь ургаад тэнгэрт тулахгүй

Бие нь өсөөд тооно хүрэвч

Бодол өгсөөд томоо орохгүй

Эв хэрэгтэйгээс биш

Эвэр муна хэрэгтэй биш

Эвэр багатын олих их

Эрдэм багатын омог их

Эвэр барихаар

Сүүл барь

Эвэр ургаснаас хойш

Эх хэрэггүй

Эвэр хийвэл үхэр

Сүүл хийвэл илжиг

Эвэр шаавал үхэр

Эврийг нь авбал илжиг

Эр сайтай эм танхай

Эвэр сайтай буга танхай

Эр талын нөхөр

Эвэр талын буга

Эхгүй бол

Эвэр хөл алцан

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Эвэр багатын олих их

Эрдэм багатын омог их

Тайлбар: юм мэдэхгүй хэрнээ омогшин ихэмсэглэх

Цэцэн үг

Ишиг эврээ ургахаар эхийгээ мөргөх

Тайлбар: ачийг умартах, биеэ тоох