зуд

Монголоор

Үгийн дуудлага

[ʣud]

Үндэсний бичиг

ᠵᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ
ᠵᠣ᠊ᠳ᠋᠊ᠨ

(жуд)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Гол төлөв байгалийн эрхшээл нөлөөнөөс болж хүн, малын идэш ууш нэн ховордож нийтээр маш их гачигдал үзэх цаг үе

II дай.

1. Юмыг задартал чангааж угз­рах, хэмх цохих байдал

Нийлмэл үг

зуд болох - хүйтэн, сэрүүн улиралд мал аж ахуйг туйлдуулсан цаг зуурын бэрхшээл тулгарах

өлөн зуд - идэш уушийн зүйл маш ховор цаг

туурайн зуд - мал хэт олширч, бэл­чээр эвдэрсэн гамшиг

хар зуд - өвөл цас орохгүй, хараар хүйтэрч, унд ус гачигдах цаг

цагаан зуд - өвөл маш их цас орж гачигдах цаг

зуд татах - зад татах

зуд цохих - хага цохих, хэмх цохих

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

зуд нэр. ~ турхан хорш., зудын, зудад, зудаас, зудаар

Хоршоо үг

• зуд гачиг - зуд турхан
• зуд турхан - цас зуднаас болж өвс бэлчээр хомсдох үе
• ган зуд - цаг агаарын таа­гүй нөхцлийн улмаас бэлчээр хомсдох байгалийн гамшиг
• цас зуд - цас их орсноос хүйтэрч, өвс бэлчээр хомсдон гачигдах бэрхшээл

Хэлц үг

Хэвшмэл хэлц

Буруу ирвэл ах ихэст

Зуд ирвэл хуц тэхэд

Жам ирвэл ах дээр

Зуд ирвэл бух дээр

Зам ахад

Зуд тэхэд

Зовлон болбол ноён таргална

Зуд болбол нохой таргална

Зовлон ирвэл ах захаст

Зуд ирвэл хуц ухнад

Зуд болбол мал дээр

Зовлон болбол олон дээр

Зуд болбол олон дээр

Дайн болбол улс дээр

Зуд болбол олон дээр

Дайн болбол дэлхий дээр

Зуд болох

Зунаасаа

Зуд болоход нохой жаргадаг

Зовлон болоход ноён жаргадаг

Зуд болоход нохой таргална

Зовлон болоход лам баяжна

Зуд болоход хуц ухнанд

Зовлон болоход өвгөд хөгшдөд

Зуд залхууд гайтай

Зул салхинд гайтай

Зуд зулагтай

Зовлон дуусгалтай

Зуд зургаан нөхөртэй

Хүн олон нөхөртэй

Зуд ирвэл бух дээр

Зэм ирвэл ах дээр

Зуд ирвэл ухна дээр

Хэрэг ирвэл эзэн дээр

Зуд ирвэл хэнз дээр

Зовлон ирвэл нунж дээр

Зуд нэг жилийнх

Журам мянган жилийнх

Ял ирвэл ах захтай

Зуд ирвэл хуц тэхтэй

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Зуд болоход нохой таргалдаг

Зовлон болоход лам таргалдаг

Тайлбар: ард олны гачигдал бэрхшээлийг далимдуулан ашиг хонжоо олох

Зуд нэг жил

Журам мянган жил

Тайлбар: зуд шуурга нэг жилдээ л өнгөрнө, харин ёс төр бол ашид мөнх юм

Зунд таргалахгүй

Зудад үхэхгүй

Тайлбар: сайн муу зүйлийн аль алинд төдий л өөрчлөгдөж хувирдаггүй