луу

хаан бы ха ÀÀÀÀéÌí

[lu:]

Үндэсний бичиг

ᠯᠣ᠊ᠣ

(луу) ~ жил (уругу) ар ~, = уруу, ≈ лүү, руу, рүү

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. домог. Дорно зүгийн ард түмний домог яриа, үлгэрт гардаг гай­хамшигт хүч чадалт амьтан, бие урт, хайрстай, эвэртэй, дөрвөн хөлтэй, алхах, нисэх, умбан шумбах ба үүл гаргаж бороо оруулах идтэй гэлцдэг
3. Эрт цагийн аварга гүрвэл, түүнтэй төстэй амьтан
4. зурхай. Билгийнб тооллын арван хоёр эрхтний тавдугаарх нь
5. Байгалийн сүрт үзэгдэл
6. Луугийн дүрс, луу­гийн шинж бүхий

Нийлмэл үг

луу гүрвэл амьт. - нарийхан хавтгайвтар биетэй, урт нарийхан сүүлтэй, модонд амьдардаг нэг зүйл гүрвэл; модонд дүүлэх үед хажуугийн арьсан хуниас нь тэнийж хорин метр хүртэл хол үсэрдэг

луу загас амьт. - хатгуур загас

луу хүрхрэх - луугийн хүржигнэсэн их дуу гаргах

лууны сахал - хэрээний нүд хэмээх эм

лууны яс - эртний зарим хөхтөн амьтны араг яс

луу жил - билгийн тооллын тавдугаар, луугаар бэлгэ тэмдэг болгосон жил

луу өдөр - арван хоёр хоног бүрийн тавдугаарт тохиох өдөр

луу сар - хаврын сүүл сар

луу цаг - билгийн он тооллын цаг, өглөөний долоогоос есөн цаг

луу буух - луу унжих

луу унжих - а.лууны сүүл унжих; б.шилж. амласнаа өгөхгүй цааргалах

лууны сүүл унжих - а.луу унжих; б.байгалийн үзэгдлийг хэлэх ардын тайлбар

луугийн нүх - гяндан

луун бэл - лууны дүрс ба хээтэй

луун баганат - луу ороолгосон чимэгтэй багана бүхий ихэс дээдсийн орд, өргөө

луун хээ - лууны дүрсийг гаргасан хээ

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

луу нэр. урга. litchi‹анг.› ~ нүдлэг, лууны, луунд, луунаас, луугаар

Хоршоо үг

• луу барс - ертөнцийн дөрвөн хүчтэний хоёр нь
• луу могой - лусын гэгдэх мурилзсан урт нарийн биетэй амьтад

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

муу нэртэй луу данстай - муу муухай хэрэгт байнга нэр холбогдож байдаг хүн

луу зурах - бага хүүхдийн ор дэвсгэр дээр шээхийн ёжлол

луу зурах - доороо шээс алдахыг ёгтлон шоглосон хэллэг~Буу тулгаж, жаахан сурдүүлсэн чинь... мань нөхөр луу зурж, хамаг болсон явдлыг ярьж гарлаа.

луу буулгах/луу унжих/луун сүүл унжих - (шог) өгөх зүйлээ бүтэн өгөхгүй луйвардах, амласандаа хүрэхгүй цааргалах~Тэр чинь хэлгүйгээс биш, хэлтэй Танаас дээр хүн шүү. Адаглаад л худлаа хэлж луу унжихгүй гэж тас тас хөхрөн нүүрээ дарна (С.Дашдооров, Ногоон дэрсний хөх үнэр). ~Танай намынхан чинь амлаж чаддаг боловч сонгогдсон хойноо ихэнх нь луу унждаг зуршилтай түшээд дээ (Д.Самдан, Жигд баяжих хөтөлбөр).

Хэвшмэл хэлц

Бэр арвидвал хоолгүй

Луу арвидвал бурхангүй

Луу далай үүлнээс салдаггүй

Барс түлээ салхинаас алсалдаггүй

Луу зузаан үүлээр биеэ хаадаг

Барс уулын шороонд сүрээ нуудаг

Луу ихтэй бол бороо багатай

Луйвар ихтэй бол олз багатай

Луу мэт эзэн

Барс мэт сайд

Луу хэдий чадалтай боловч толгойгүй бол болохгүй

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Луу буулгах

Тайлбар: гуйлгаж байж хөдөлдөг хүнийг хэлсэн үг; хэцүү

Луу ихэдвэл бороогүй

Тайлбар: эрх мэдэлтэн олширвол тустай зүйл болохгүй

Луунаас могой төрөхгүй

Мориноос хүн төрөхгүй

Тайлбар: бололцоогүй зүйлийг ёжилсон хэллэг