хоног

Монголоор

Үгийн дуудлага

[xonog]

Үндэсний бичиг

ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ

(хонуг)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Нэг өдөр, нэг шөнө нийлж хорин дөрвөн цаг буюу дэлхийн бамбөрцөг тэнхлэгээ нэг бүтэн эргэх хугацаа
2. Шөнө хонох газар

II нэр.

1. Нэгэн зүйл тариа

III нэр.

1. Сур, дээс, утас зэргийг тогтоох тээглүүр хэрчлээс, онь

Нийлмэл үг

гуч хоногтой сар - гучин өдөр шөнө бүхий хугацаа

долоо хоног - долоон өдөр шөнө

хоног хураах - үхсэн хүний хойноос бэлэвсрэх хугацаа дуусч уй тайлах

хоногийн манаа - цэргийн анги, салбарын дотоод дэг журам сахиулах, зэвсэг, байлдааны бусад техник галт хэрэгсэл, байр эд хогшлыг хамгаалах, дотоод албаны бусад үүрэг гүйцэтгэхийн тулд захирагчийн тушаалаар томилдог түр бүрэлдэхүүн

хоног саатах - а.ямар нэг шалтгааны улмаас ажил хэрэг хоногийн хугацаагаар түр зогсох; б.өдөржин шөнөжин

хоног өнгөрүүлэх - айл хэсүүчлэн хонох

хоног тохиолдох газар - унтаж амрах газар

зуур хоногийн газар - замдаа нэг хонох газар

шөнийн бор хоногт - замдаа нэг хонох газар

хоног тасрах - идэш хоолгүй өнжих

хоног будаа урга. - шаравтар өнгөтэй нэгэн зүйл тариа

хоног амуу урга. - үр мөхлөг нь улаан хоногтой адил бөгөөд өнгө шар, чанахад өсч арвидах нь үлэмж, хүн идвэл болно, мал тэжээхэд сайн, иш өвсийг морь малд хэрэглэдэг нэгэн зүйл тариа

улаан хоног урга. - хоног амуутай адил болоод хэвэг улаан нэгэн зүйл тариа

усан хоног урга. - янз монгол амуутай адилхан нэгэн зүйл тариа

хоног гаргах - хэрчлээс гаргах, онь гаргах

мөөрний хоног - дугуй хүрээг хооронд угсарч холбох онь

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

хо|ног нэр. *~оо тоолох (хариугүй үхэх дөхөх) (хонох газар) ~ өнгөрүүлэх, хоно­гийн, хоногт, хоногоос

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠤ‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠲ᠋ᠣ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠢᠶᠡᠷ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠢᠶᠡ‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊‍ᠨ᠋‍ᠣ᠊᠊ᠬ ᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

/~ийн /~т /~ийг /~оос /~оор /~той /~оо /~ууд

Хоршоо үг

• өдөр хоног - хорин дөрвөн цагийн хоорондох хугацаа
• сар хоног - олон өдөр
• хоног хугацаа - цаг хугацаа

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

хоногийн тоо гүйцэх - а.гашуудал, бэлэвсрэлийн хугацаа дуусах; б.хорио цээрийн хугацаа гүйцэх; в.шилж. үхэх, насны тоо гүйцэх

хоногоо тоолох - хоногоо хүлээх

хоногоо хүлээх - хариугүй үхэх дөхөх

хоногийн тоо гүйцэх/дуусах - үхэх, насны тоо гүйцэх~Хоёр далавч ургаагүй болохоор нисэж нэг үзсэнгүй, хоногийн тоо дуусаагүй болохоор үхэж нэг үзсэнгүй (Д.Маам, Газар шороо).

хоногоо тоолох - хоногоо хүлээх~Би одоо хоногоо тоолж байгаа хүн. Би өөдгүй муу хэрэг хийвэл насаараа хамгийн үнэнч бус амьтан болон хувирахаа урьдаас мэдэж байна (М.Стендал, Улааныхан ба харынхан).

хоногоо хүлээх - хариугүй үхэх дөхөх~Муу эх чинь хоногоо л хүлээж байна (Ч.Лодойдамба, Өөрийн замаар).

Хэвшмэл хэлц

Өдөр бүр өөдлөх

Хоног бүр хоногших

Хол аян хөөвөл морины сайныг мэднэ

Хоног өдөр одвол хүний чанарыг мэднэ

Хоног будаан хоолтой

Хонин арьсан дээлтэй

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Хоног будаан хоолтой

Хонины арьсан дээлтэй

Тайлбар: энгийн борогжуу амьдралтай