сар

Монголоор

Үгийн дуудлага

[sară]

Үндэсний бичиг

ᠰ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠰ‍ᠠ‍᠊ᠷ᠎ᠠ
ᠰ‍ᠠ‍᠊ᠷ‍ᠠ‍᠊ᠨ

(сара) нар ~ (сар-а) ~ өдөр Se* (сар) ~ гэх чимээ

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. од.орон. Дэлхийн бөмбөрцгийг тойрон эргэж нарны гэрлийг ойлгодог тэнгэрийн эрхэс; дэлхийн дагуул
2. хуучир. Малгайн өмнө талд хаддаг хагас дугуй тэмдэг;

II нэр.

1. Бууны онь хараа.

III нэр.

1. Мал, адгуусны магнай дээрх хэсэгхэн цагаан үс, дугуйдуу толбо.

IV нэр.

1. Даваа гараг.

V нэр.

1. Хугацааны нэгж; жилийг арван хоёр хуваасны нэгтэй тэнцэнэ; билгийн улирлын сар хорин есөөс гуч хоногтой, аргын улирлын сар гучаас гучин нэг хоногтой

VI амьт.

1. Өнгө боровтор, элэг цайвар, шонхрын намын махчин шувуу

VII.

1. сар сар чимээ. (зарим юмны шажигнах, шуугиант чимээ)

Нийлмэл үг

сар гарах - сар үзэгдэх

сар мандах - сар гарах

сар жаргах - сар шингэх

сар шингэх - сар дэлхийн бөмбөрцгийн араар орох

сар барагдах - а.сар хуучрах; б.сар ихэд хорогдох

сар хиртэх - сар болон нарны дунд дэлхий ороход нарны гэрэл дэлхийд халхлагдаад саран дээр тусахгүй болох

сар хавислах - а.сар хүрээлэх; б.сар хавирган хэлбэртэй болох

сар хүрээлэх - сарны гэрэл мөсөн талст бүхий үүлсийг нэвтлэхэд гэрлийн хугарал үүсч, сарны эргэн тойронд бүдэг гэрэлтэй солонгон цагираг бий болох

сар шинэдэх - шинэ сар гарах

саран тохиох - одны байрлал сарны явах замд таарах

арван тавны сар - бүтэн тэргэл сар

алман сар - шинийн наймнаас урагш, мөн хорин гуравнаас хойших үеийн хэлтгий тахир сар

заримдаг сар - тал сар, хэлтгий сар

тэргэл сар - бүтэн дүгрэг сар

хавирган сар - нарийхан махир хэлбэртэй сар

хуучин сар - билгийн улирлын сүүлчийн хавирган сар

хэлтгий сар - хагас дугуй сар

саран бүрэг - саран бүрхий

саран бүрхий - сарны гэрэл бүдэг

сар саруул - сарны гэрэл сайн, гэгээтэй шөнө

сарны гэрэл - сарны туяа

сарны хүрээ - сарыг тойрон үүссэн солонгон гэрэл

сарны зурхай - сарны явдлыг баримталдаг цаглавар

сарны хөвгүүн - одны ёгт нэр

сарны чулуу эрдэс. - калийн хээрийн жоншны нэгэн зүйл тунгалаг эрдэс

саран хайнаг - сарлагийн бух дагасан монгол үнээнээс гарсан төл

сарны боорцог хуучир. - еэвэн

тал сар - хагас дугуй хэлбэр

саран тамга - хагас дугуй хэлбэртэй малын тамга

саран хөмсөг - нуман хөмсөг

саран сүх - тал дугуй хэлбэрийн иртэй жижиг сүх, алман сүх

сар бүр - сар болгон

сар тутам - сар бүр

сар гаруй - гуч хоногоос хэтрүү

сар шахам - гуч орчим хоног

сарын цалин - нэг сарын доторх ажлын цагаар олгох хөдөлмөрийн хөлс

сар хуучрах - сар эцэслэн дуусах дөхөх, хорьд өнгөрөх

сарын шинэд - сар бүрийн арван хүртлэх өдрүүд

сарын дунд - сарын арван тавны орчим өдрүүд

сарын хуучид - сар бүрийн хориноос хойших өдрүүд

сарын шувтарга - сарын сүүл

зуны эхэн сар - зуны улирлын эхний сар

намрын адаг сар - намрын улирлын сүүлийн сар

өвлийн дунд сар - билгийн тооллын өвлийн улирлын дунд сар, аргын тооллын хоёрдугаар сар

зул сар - билгийн улирлын өвлийн эхэн сар

бага сар - гуч хүрэхгүй хоногтой сар

тэргүүн сар - билгийн улирлын нэг, дөрөв, долоо, аравдугаар сар

өвлийн тэргүүн сар - билгийн тооллын өвлийн улирлын эхэн сар, аргын тооллын нэгдүгээр сар

бал сар - а.сүүн сар; б.шилж. хосууд хуримын өдрөөс эхлэн хамтдаа байх нэг сарын хугацаа

илүү сар зурхай. - сарны зурхайн ёсны аль нэг давхардсан сар

их сар - билгийн улирлын гуч хоногтой сар

лав сар - их сар

өрөөсөн сар - нэг, гурав, тав гэх мэт сондгой тоотой сар

төгс сар зурхай. - сарны зурхайн ёсны хоёр, дөрөв, зургаа гэх мэт тэгш тоотой сар

тэлт сар - гэр бүл болоход ээлтэй сар

сүүл сар - дөрвөн улирлын эцсийн сар; гурав, зургаа, ес, арван хоёрдугаар сар

цагаан сар - а.билгийн тооллын хаврын тэргүүн, аргын тооллын нэгдүгээр сар; б.энэхүү сард болох монгол үндэсний баяр

хужир сар - хаврын дунд сар, гуравдугаар сар

хулан сар - намрын тэргүүн сар

хуц сар - намрын сүүл сар

сарын хир - сарын юм

сарын бэлэг - сарын юм

сарын тэмдэг - сарын юм

сарын юм - бэлэг боловсрохоос цэвэрших хүртэлх насны эмэгтэй хүний умайгаас сар бүр тогтмол гарах цусархаг ялгадас

ариун сар хуучир. - эртний энэтхэгийн зургадугаар сар

өвөөлжин сар хуучир. - билгийн тооллын өвөөлж дуугарах сар, аргын тооллын долоодугаар сар

үрс сар хуучир. - тавдугаар сар

сар урьдчилах - жирэмсэн эмэгтэй төрөх хугацаанаасаа өмнө хөнгөрөх, сар дутуу төрөх

сар хийтэл асгах - савтай шингэн болон олон ширхэгтэй зүйлийг огцом хурдтай асгах

сар сүр хийх - хүн, амьтны хурдан хөдлөхөд салхи салхилах мэт чимээ гарах

сүр сар хийсэн хүн - ихэд сүржигнэн эв хавгүй хөдөлж явах хүн

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

сар нэр. ~ан тамга, сарыг, саран дээр, сараар, сараар

Хоршоо үг

• нар сар - а.тэнгэрийн эрхэс; б.шилж. хамгийн хайртай, дотны хүн
• сар өдөр - тухайн өдөр болон сарын хугацаа
• сар жил - олон сар
• сар хоног - олон өдөр

Товчилсон үг

ОУУЗУХСНХ Олон Улсын Улаан Загалмай, Улаан Хавирган Сар Нийгэмлэгүүдийн Холбоо

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

сар нарны хооронд - өдрийн турш, өдөржин

сар нар болсон гэр - бүрээс дээвэр муутай гэр, оромж

сар алхах - жирэмсэн эмэгтэй хөнгөрөх хугацаанаасаа хэтрэх

үлий сахисан сар шиг - байнга отох, салахгүй дагах

↑арван сараа гүйцээх

↑ нар уу сар уу болох

↑ нар сар гэрэлтсэн

↑ нар сар хоёр шиг

↑ саваагүй нохой саранд хуцах

Хэвшмэл хэлц

Нар будангирвал шөнө дунд бороошино

Сар будангирвал үдийн хойно бороошино

Нар мэт тунгалаг

Сар мэт саруул

Нар үгүйд

Сар ч гэрэлтүүлдэг

Нар хүрээлбэл салхи гарна

Сар хүрээлбэл цас орно

Нар хүрээлбэл зудардаг

Сар хүрээлбэл хүйтэрдэг

Нар хүрээлбэл надад сайн

Сар хүрээлбэл сайдад сайн

Нар хүрээлбэл үнэгэн харанхуйд бороотой

Сар хүрээлбэл үдийн голд салхитай

Нар хүрээлбэл цас ордог

Сар хүрээлбэл хүйтэн жаварладаг

Нар шимийн тус

Сар шөнийн тус

Од олон боловч сар мэт тунгалаг нь ховор

Сар тунгалаг боловч нар мэт гэгээн бус

Өдөр бүр өлзийтэй

Сар бүр сайнтай

Сав бялхвал асгана

Сар тэргэлшвэл хорогдоно

Савын ус бялхвал асгана

Сар тэргэл болбол хоргодно

Сайн хүн нөхөртэй

Сар наран тольтой

Сайхан ааштай ирвэл

Сар сар салхитай

Санаа осолдвол буруудахын тэмдэг

Сар хүрээлбэл салхилахын тэмдэг

Сар гарсан шөнө байвал

Нар гарах өдөр байна

Сар гэдэстэй

Царцаа гуятай

Сар мандаад гарвал шөнө боловч гэгээн

Сайн сураад чадвал хүүхэд боловч мэргэн

Сар мэт дугариг

Сам мэт сэтэрхий

Сар наранд санаа нэг

Сансар газарт заяа нэг

Сар наранд хүрэхгүй

Санаа заяанд хүрэхгүй

Сар саруул боловч өдөртэй адилгүй

Садан олон боловч эхтэй адилгүй

Сар саруул боловч өдөртэй адилгүй

Сайн нь сайн боловч өөгүй тэгшгүй

Сар саруул боловч нартай адилгүй

Од олон боловч сартай адилгүй

Сар тэргэллэвэл хорогдоно

Ус дүүрвэл асгарна

Сар хоног гэдэг

Саваа дагасан урсгал

Сар хүрээлбэл сааргүй салхи

бороо ирнэ

Сайд мэргэд шинжилсэн даруй урьдаас олж мэднэ

Сар хүрээлбэл сааргүй салхилна

Санаа осолдвол саналтгүй ташаарна

Сар хүрээлбэл

Саатагдахын баяр

Сар хүрээлбэл салхи бороо болдог

Самбаа гаргавал хэрэг үйл бүтдэг

Сар хүрээлбэл цас бороо орно

Нар хүрээлбэл салхи шуурга дэгдэнэ

Сар хүрээлбэл салхи бороо болдог

Самбаа гаргавал хэрэг үйл бүтдэг

Солонго шиг өнгийг нь харахаар

Сар шиг сэтгэлийг харсан нь дээр

Аман зохиолд орсон нь

Цэцэн үг

Сар хүрээлвэл саадагтын баяр

Тайлбар: сар хүрээлэхээр цас ордог учраас анчид баярладаг

Сарны гэрэлд чоно дургүй

Сайн ноёнд хулгайч дургүй

Тайлбар: муу этгээд илчлэгдэхээс айдаг

Сар наранд хүрэхгүй

Санаа заяанд хүрэхгүй

Тайлбар: аливаа зүйлийн уг мөн чанар өөрчлөгддөггүй

Сарын их бага сүүлдээ гардаг

Тайлбар: аливаа явдлын үр дүн сүүлдээ илэрдэг